روش شیچیدا چه روشی است؟

پروفسور مکوتو شیچیدا [۱]که در آوریل سال ۲۰۰۹ مرحوم شدند، نزدیک به ۴۰ سال در زمینه هوش نوزاد و کودک تحقیق کردند و با استفاده از تعلیمات پیشینیان و آموخته‌های خود توفیق دستیابی به دستاوردهای چشمگیری را یافتند

«مدارس شیچیدا» بالغ بر ۲۵ سال است در ژاپن مشغول به فعالیت هستند و قریب ۸۰% مدارس ژاپن تحت تأثیر این آموزش‌ها، دانش‌آموزان خود را تعلیم می‌دهند. تاکنون ۷ کشور جهان یعنی تایوان، تایلند، مالزی، سنگاپور، اندونزی، استرالیا و آمریکا(نیویورک) حق امتیاز این مدارس را خریداری نموده‌اند.
پروفسور شیچیدا و برخی دیگر از دانشمندان مانند گلن دومان آمریکایی معتقدند که در کودکان زیر ۶ سال ، نیمکره راست بر نیمکره چپ برتری و توفق دارد و این فرصتی است استثنایی در راستای شکوفایی و رشد استعداد فرزندانمان.
بنا بر اظهارات پروفسور شیچیدا کودکان ما همگی نابغه متولد می‌شوند و هدف آموزش، آموختن دانش نیست بلکه توسعه تواناییهای یک کودک در سنین کودکی است.وی می گوید:
“در آینده هدف آموزش این نخواهد بود که افرادی با ذهنهاییمملو از اطلاعات ارائه دهد، بلکه وظیفه سیستم آموزشی این خواهد بود که کودکانی را پرورش دهد که در نهایت قادر به استفاده موثر از تمام مغز خود باشند. هدف تربیت کودکان عبارت خواهد بود از : پرورش بچه هایی با توانایی های بی شمار، خلاقیت زیاد، و توانایی استفاده از تمام مغز.”

اصول روش شیچیدا

در روش شیچیدا اصول زیر مورد توجه قرار می گیرند:

• همه کودکان نابغه متولد می شوند.

• وجود رشته های محبت والدین- فرزندی .

• تسلط نیمکره راست مغز هر کودک که فرصتی منحصر به فرد برای یادگیری ارائه می دهد.

• تحریک کودکان از طریق همه حواسشان .

وی معتقد است هر چه بیشتر بتوانیم تعادل بین دو نیمکره را افزایش دهیم بیشتر در جهت ارتقاء نبوغ و استعداد فرزندانمان توفیق پیدا کرده‌ایم.
همان طور که دانشمندان در تحقیقاتشان اذعان داشته‌اند، نیمکره راست غالباً با فعالیت‌های هنری نظیر موسیقی، نقاشی و همینطور با عواطف و احساسات مرتبط است. هر چند که نمی‌توان هیچ فعالیتی را منحصر به نیمکره‌ای کرد لکن همچنان بر این است که غالب امور فوق توسط نیمکره راست انجام شود همان طور که غالب مطالب مرتبط با ریاضی و منطق توسط نیمکره چپ ساماندهی می‌شوند.
از آنجا که نیمکره چپ به جهت حفظ منافع خود من جمله قوت و روانی در تکلم به سمت برتری بر نیمکره راست پیش می‌رود و لذا در هنگام توفق، مانع فعالیت آزادانه نیمکرده راست می‌شود، سنین ۰ تا ۶ سالگی و علی الخصوص قبل از ۳ سالگی فرصتی بسیار مناسب است تا بتوانیم قوای نیمکره راست را به حداکثر برسانیم.
البته هدف از آموزش‌های شیچیدا نهایتاً متعادل کردن دو نیمکره می‌باشد لکن این امر هنگامی میسور است که نیمکره راست قبل از نیمکره چپ تقویت گردد.
یکی از مواردی که در آموزش‌های ارائه شده توسط شیچیدا لحاظ شده است این مطلب است که فراگیری علوم توسط هر یک از دو نیمکره متفاوت از یکدیگر می‌باشند. برای مثال نیمکره راست به جهت جذب ا طلاعات هیچ نیازی به تمرکز و هوشیاری کامل ندارد. چنانچه حتی در مراحلی از خواب هم آموزش‌پذیر است. این در حالی است که نیمکره چپ جهت فراگیری علوم نیازمند تمرکز و هوشیاری کامل است .علاوه بر آن سرعت جذب اطلاعات توسط نیمکره راست بسیار بسیار بالاتر از نیمکره چپ می باشد و در عین حال توانایی دریافت حجم بسیار وسیعی از داده ها در زمان کوتاه را دارد.اگر با تکیه بر توانایی های نیمکره راست کودکان را تعلیم دهیم توانایی های زیر حاصل می شوند که بنابر گفته دانشمندان ،وجود چنین قابلیت هایی در فرد ،نشان از نبوغ او دارد:

۱- توانائی درک مستقیم

۲- توانائی حافظه تصویری

۳- توانائی محاسبة سریع

۴- توانائی دریافت کامل زیر و بم موسیقی

۵- توانائی چند زبانه بودن

۶- توانائی معالجة ذهنی

و اینها مواردی هستند که در سیستم شیچیدا قویاً تقویت می‌شدند و در این راستا بازی‌هائی جهت تقویت اندیشه‌خوانی،غیب‌بینی، خواندن به واسطه حس لامسه و… ارائه می‌شوند.

روش شیچیدا

روش شیچیدا روی نیمکره راست مغز تمرکز دارد که این نیمکره قبل از نیمکره چپ رشد می کند و شیچیدا آن را “مغز نابغه” [۲]می نامد. شیچیدا می گوید که کودکان معمولا عادت استفاده از نیمکره راست مغز را بین ۴ تا ۶ سالگی از دست می دهند. به این دلیل این روش بین ۰ تا ۳ سالگی بهترین کاربرد را دارد.
در این روش شیوه کار بدین صورت است که با تحریک نیمکره راست مغز تمام قسمتهای آن بهره مند خواهد شد. مراکز آموزشی شیچیدا این وعده را می دهند که تواناییهای مفید بسیاری را به کودکان آموزش می دهند که برخی از این تواناییها عبارتند از:

• ارتقاء روابط فرزند-والدین

• درک مستقیم(درون یابی) و ادراک فراحسی (ESP)

• استعداد موسیقی و تواناییهای هنری دیگر

• ویژگیهای مثبت شخصیتی و عاطفی

• حافظه تصویری

• تقویت قابلیتهای فیزیکی

• دریافت مطالب با سرعت بالا

• افزایش خلاقیت

• چند زبانه بودن

• محاسبه ریاضی با سرعت برق

• تند خوانی

شیچیدا درباره دانش آموزان خود می گوید: “این بچه ها نیروهایی هستند که ما هرگز فکر نمی کردیم وجود داشته باشند، گویی آنها کاملا طبیعی هستند. آنها را تماشا کنید که به سرعت مقادیر زیادی از اطلاعات را حفظ می کنند و با دقت و فهم آنها را به خاطر می آورند، وقایع آینده را پیش بینی می کنند و توانایی عضلانی خودشان را توسعه می دهند که به عنوان هدایتی برای آموزش بکار روند و رویکردهای قراردادی برای پرورش کودک را در قرن ۲۱ متحول خواهند کرد.”

کودکانی که از مدارس ژاپن و سنگاپور که قدمت بیشتری نسبت به باقی مدارس شیچیدا دارند فارغ التحصیل شده‌اند دارای قابلیت‌های چشمگیری شده‌اند که به اختصار به ذکر چند نمونه بسنده می‌کنم:

• کودکان شش- هفت ساله ای که می‌توانند با چشمان بسته و بدون لمس، مطالب کتب مختلف به هر زبانی را با استفاده از غیب‌بینی بیان نماید.

• کودکان هفت ساله ای که می توانند با چشمان بسته و فقط با لمس کتاب مربوطه، آن را مطالعه کنند.

• کودک ۳ ساله‌ای است که حافظ تصویری او ۳۰۰ کارت است.

• کودک ۵/۲ ساله‌ای که قادر است نت‌های موسیقی را بسازد و در ظرف کمتر از دو روز به طرز ماهرانه‌ای بنوازد.

• کودکان ۳-۴ ساله ای که در رشته‌های ورزشی من جمله شنا توانسته‌اند مرتباً رتبه کسب کنند و

• کودکانی ۷ ساله‌ای که می‌توانند روزانه بالغ بر ۱۰۰ کتاب مطالعه کنند.

*این تمرین های ریاضی توسط ای.تی که دو سال و ۸ ماه دارد در ظرف کمتر از ۲ دقیقه حل شده است.

در پایان توجه شما را به چند نوشته کوتاه که توسط افرادی که از آموزش های سیستم شیچیدا برخوردار بوده اند تنظیم شده است جلب می کنم:

[۱]Makoto Shichida
[2]The genius brain

-حافظه تصویری(Photo Memory

برخی افراد دارای حافظه تصویری اند. از نظر واژه شناسی ، حافظه تصویری همان “تصویر سازی پسین” است . یعنی تصویری که پس از حذف تصویر واقعی در ذهن ساخته می شود . بر این اساس ، هر فردی پس از آن که به یک عکس یا یک صفحه از یک کتاب نگاه کرد ، می تواند آن چه را که دیده است ، به صورت تصویری توصیف کند . در واقع ،آن فرد می تواند عکس یامطالب کتاب را به طور ذهنی بررسی و اطلاعات جدیدی دریافت کند . برخی افراد می توانند کار را با خلاصه های درسی انجام دهند . تصویر سازی یا تصویر سازی ذهنی ،بیش از بزرگسالان در بین کودکان رایج است .
در زیر انواع مختلفی از بازی های مرتبط با حافظه تصویری را به شما ارائه می دهیم:
۱٫می توانید از اسباب بازی ها استفاده کنید.مثلا ۳ مکعب قرمز-سبز-آبی را برای او بچینید و بلافاصله آنها را به هم زده و دو سری مکعب قرمز-آبی-سبز و قرمز-سبز-آبی برای او چیده و او باید به شما بگوید کدام یک را به او نشان داده اید.
۲٫به این طریق نیز می توان حافظه تصویری را تقویت کرد که عکس یک دسته گل را به او به اندازه ۵ ثانیه نشان دهید و سپس از او چنین سوالاتی بپرسید:چند گل قرمز دیدی؟چند تای آنها غنچه بودند؟چند شاخه گل دیدی؟و …
۳٫نوع دیگر به این صورت است که از پشت عکس درختی یک تصویر که به چوب بستنی چسبیده است را به سرعت به کودکتان نشان می دهید و با ارائه ۳-۵ کارت از او بخواهید تا به شما بگوید که کدام تصویر را دیده است . به مرور زمان می توانید ۲ تا ۶ کارت را به او نشان دهید و او باید از بین گزینه های ارایه شده عکس های مورد نظر را بیابد.
۴٫در بازی دیگر ۵ تا ۲۰ اسباب بازی و شی ء را روی زمین بیاندازید و سریع جمع کنید.کودکتان باید بگوید چه چیزهایی دیده است.

-حافظه سرعتی(Instant Memory)

این بازی حافظه مناسب برای کودکان بالای ۲ سال می باشد.در تمرین های حافظه سرعتی شما تصویری را که حاوی تعدادی تصویر کنار هم چسبیده است را به مدت ۱ ثانیه به کودکتان نشان می دهید. سپس تصاویر را که از هم جدا هستند به او می دهیم تا به همان ترتیب بچیند.

تجسم تصویر در ذهن- بازی تخیلی

تجسم تصویر در ذهن، یعنی توانایی جذب و نگه داشتن تصویری در ذهن به همان شکلی که در محیط بیرون قرار دارد. کودکانی که این استعداد را دارند می گویند که با چشمان بسته می توانند تصاویر را به وضوح بینند.
کودکانی که قابلیت تخیل و تجسمشان به طور کامل رشد و پرورش یافته می توانند با یک نگاه، آنچه را که می بینند به خاطر بسپارند و هرگاه نیاز داشتند آن را به یاد بیاورند. به همین دلیل است که این کودکان همواره در هر آزمونی نمره ی صد در صد می گیرند. آنها می توانند یک صفحه از کتاب درسی را تنها با یک نگاه به خاطر بسپارند و هنگام امتحان دادن، آن تصویر را دو مرتبه در ذهن خود مجسم کنند.
کسب نمرات ضعیف درسی به دلیل کارکرد ضعیف مغز چب است. اگر مغز راست کودک شما رشد کرده و شکوفا شود او حتما به فردی زیرک و باهوش مبدل خواهد شد.
بازی های تخیلی برای کودکان بالای ۱ سال انجام می پذیرد. جهت اجرای بازی های تخیلی برای کودکان ۱ تا ۴ سال از ابزار و وسایلی استفاده می کنیم که شبیه آن چه قرار است داستان ما را تشکیل دهد باشد. مثلا از یک پتوی پشمی به عنوان گوسفند استفاده می کنیم و یا با استفاده از بال های مصنوعی خود را شبیه پروانه ها می کنیم.

بازی های تخیلیکودکان ۰-۶ ماهه

۱- وقتی سرش را بالا نگه داشت او را روی توپ بزرگ پلاستیکی به شکم قرار دهید و وانمود کنید که مثلا ماهی است.

بازی ها تخیلی کودکانی که می توانند چهار دست و پا راه روند(۶-۱۲ ماه):

۱- اسباب بازی ها یا حیوانات پلاستیکی را در ظرفهایی پنهان کنید و سپس از کودک بخواهید آنها را پیدا کند. وقتی که حیوانات را پیدا کرد به جای آنها حرف بزنید و به اصطلاح آنها را صداگذاری کنید.

۲- جلسه ای برای بازی با آب برای کودک ترتیب دهید و تعدادی لیوان و فنجان آماده کنید که هر کدام کمی آب داشته باشند. به او نشان دهید که چگونه می توان آب را از یکی از ظرفها به دیگری ریخت و تظاهر کرد که آبشاری در حال فروریختن است. اگر کاری هست که شما به طور منظم انجام می دهید سعی کنید تجهیزات لازم را برای کودک فراهم کنید تا در آن مواقع همان کاری را انجام دهد که شما مشغولش هستید.

بازی ها تخیلی کودکانی که می توانند راه بروند(۱۲ -۲۴ ماهگی)

۱- وقتی در حال درست کردن غذا برای خانواده هستید، از کودک بخواهید یکی از غذاهای خیالی مورد علاقه خود مانند ماکارونی را درست کرده واز خانواده بخواهید قبل از اینکه غذای شما را بخورند ابتدا غذای خیالی او را بخورند.

۲- شش شی یکسان را بردارید و سپس نشان دهید که آنها چگونه به گروههای یک تایی دو تایی یا سه تایی تقسیم می شوند. سپس آنها را یک جا جمع کرده و از کودک بخواهید این بار او این کار را تکرار کند. این کار را گهگاه با اشیا مختلف تکرار کنید و به تدریج تعداد آنها را افزایش دهید.

چند بازی تخیلی برای کودکان ۲ تا ۴ سال:

۱- با چوب اسب سواری می کنیم.

۲- می توانید برای او جشن تولدی را ترتیب دهید و فقط شما و دوستان خیالی و برخی از اسباب بازی ها شرکت دارند و یک کیک مصنوعی هم تهیه نمایید و شعر تولدت مبارک را برای او بخوانید.

بازی تخیلی پایه

این آموزش تجسم، پایه و اساس سایر آموزش های تجسمی است. پس بهتر است ابتدا این تمرین را انجام دهید. ممکن است کودکان زیر سه سال، این تمرین را با کمک مادرشان انجام دهند اما کودکان سه سال به بالا، خودشان می توانند تجسم کنند.

الف) روی زمین دراز بکش و چشمانت را ببند و وانمود کن خواب هستی

ب) فردی که خوابیده است؛ چشمانش را باز نمی کند، حرف نمی زند و تکان نمی خورد. خوبه، واقعا این کار را خوب انجام می دهی!

ج) نفس عمیق بکش و سپس آهسته آن را بیرون بده و شکم خود را شل کن

د) خوبه، حالا نفست را داخل ریه ها بده و شکمت را بادکن تا شبیه بادکنکی بزرگ شود

ه) این عمل تنفس را سه مرتبه تکرار کن

و) حالا می توانی عادی نفس بکشی

ز) هم اکنون می توانی یک بادکنک قرمز را ببینی. خوب تصور کن! وقتی توانستی آن را ببینی، دستت را بالا ببر. خوبه، حالا دستت را پایین بیاور

ح) این بار، بادکنک قرمز رفته و تو می توانی یک بادکنک زرد را ببینی. وقتی توانستی آن را ببینی، دستت را بالا ببر. خیلی خوبه، دستت را پایین بیاور

ط) حالا تو می توانی در ورودی خانه تان را ببینی. وقتی توانستی آن را ببینی دستت را بالا ببر. خیلی خوبه! در ورودی را باز کن و وارد خانه شو

ی) وقتی من گفتم: ۳ ،۲ ،۱ به اتاق برگرد. ۳ ،۲ ،۱ چشم هایت را آهسته بازکن. خیلی خوبه! خوش آمدی!